Πολική δίνη: Η επικίνδυνη μετεωρολογική διαταραχή

Κύμα αρκτικού ψύχους που έφερε σφοδρές χιονοθύελλες σάρωσε το κεντρικό τμήμα των ΗΠΑ λόγω του συστήματος της «πολικής δίνης» που κατέβηκε ασυνήθιστα νότια.

Τουλάχιστον 60 άτομα πέθαναν λόγω της κακοκαιρίας που κατέβηκε τις προηγούμενες μέρες μέχρι τα σύνορα με το Μεξικό, μετέδωσε το NBC.

«Σημείο μηδέν» της αρκτικής εισβολής η πόλη Μπάφαλο στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, όπου ο απολογισμός είχε ανέβει στους 32 νεκρούς μέχρι το βράδυ της Παρασκευής.

Άλλοι βρέθηκαν νεκροί στα ακινητοποιημένα αυτοκίνητά τους, άλλοι πεσμένοι στους παγωμένους δρόμους, ενώ κάποιοι πέθαναν από καρδιακή προσβολή την ώρα που φτυάριζαν χιόνι, ανέφερε εκπρόσωπος της κομητείας Έρικ.

Η πολική δίνη της Αρκτικής, όπως και η αντίστοιχη δίνη της Ανταρκτικής, είναι μια μεγάλη, περιστρεφόμενη ψυχρού αέρα που κανονικά καλύπτει την περιοχή του πόλου, ενίοτε όμως επεκτείνεται πιο νότια.

Διαταραχές της βόρειας δίνης φέρνουν συχνά πολικές θερμοκρασίες στις ΗΠΑ, όπως συνέβη φορά το 2021, όταν ο παγωμένος αέρας έφτασε μέχρι το Τέξας και προκάλεσε 250 θανάτους και εκτεταμένες ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης.

Σε άλλες περιπτώσεις η πολική δίνη επεκτάθηκε νότια προς την πλευρά της Ευρώπης και έφερε σφοδρές χιονοπτώσεις. Ορισμένοι κλιματολόγοι πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή, η οποία ανεβάζει τη θερμοκρασία της Αρκτικής τέσσερις φορές ταχύτερα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, αποσταθεροποιεί την πολική δίνη και αυξάνει τη συχνότητα ψυχρών επεισοδίων στις ΗΠΑ.

Άλλες μελέτες ωστόσο υποδεικνύουν ότι οι διαταραχές οφείλονται στις φυσικές διακυμάνσεις του αρκτικού συστήματος και δεν σχετίζονται με την παγκόσμια θέρμανση.

«Μακάρι να είχα σαφή απάντηση να σας δώσω» είχε δηλώσει προ ημερών στους New York Times o Στιβ Βάβρους, κλιματολόγος του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν. Το 2012 δημοσίευσε μελέτη σύμφωνα με την οποία η θέρμανση της Αρκτικής αλλάζει την πολική δίνη, παρόλα αυτά παραδέχεται ότι η εικόνα παραμένει «ασαφής».

Αν κανείς κοιτούσε τον Βόρειο Πόλο από ψηλά, η πολική δίνη θα φαινόταν να περιστρέφεται αντίστροφα προς τη φορά του ρολογιού, από τα δυτικά προς τα ανατολικά, συμπεριφερόμενη περίπου ως σβούρα. Την ίδια κατεύθυνση έχει ο πολικός αεροχείμαρρος, ένα ισχυρό ρεύμα αέρα που πνέει προς τα ανατολικά.

Υπό κανονικές συνθήκες, ο πολικός αεροχείμαρρος συγκρατεί την δίνης στη θέση της πάνω από την Αρκτική και εμποδίζει την εξάπλωσή της προς τα νότια.

Ενίοτε όμως η δίνη διαταράσσεται και ο αεροχείμαρρος κινείται σε οφιοειδή γραμμή που μπορεί να περάσει πάνω από τις ΗΠΑ ή τη Βόρεια Ευρώπη.

Κάποιες φορές η πολική δίνει σπάει σε μικρότερα τμήματα που κινούνται νότια, ωστόσο στο τρέχον επεισόδιο δείχνει να έχει απλώς τεντωθεί σαν ελαστική μεμβράνη.

Η διαταραχή αυτή μπορεί να ρίξει τη θερμοκρασία κατά δεκάδες βαθμού Κελσίου μέσα σε λίγες ώρες.

Την ίδια ώρα όμως οι θερμοκρασίες στην Αρκτική μπορεί να ανέβουν, ενδεχομένως απότομα.