Οι 10 επιστήμονες που πήγαν ένα βήμα πιο μπροστά την ανθρωπότητα το 2022

Μπορεί την καθημερινότητά μας να απασχολούν θέματα πολιτικής -εγχώριας και διεθνούς-, οικονομικής κρίσης, πολέμων, φυσικών καταστροφών, show biz, αλλά η επιστήμη είναι αυτή που με τα επιτεύγματά της βοηθά την ανθρωπότητα να προχωρά, να εξελίσσεται, να κάνει τη ζωή των ανθρώπων, με τις εφαρμογές της, πιο εύκολη και δίκαιη και να φθάνει εκεί που κάποτε φαινόταν αδιανόητο στον μέσο άνθρωπο.

Σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό Nature αυτοί είναι οι 10 άνθρωποι, που συνέβαλαν στα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του 2022:

1. Τζέιν Ρίγκμπι: Εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb

Η Δρ Τζέιν Ρίγκμπι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb (JWST) στο Διάστημα, τα περασμένα Χριστούγεννα, και στην παροχή στην ανθρωπότητα πρωτοποριακών δεδομένων του Διαστήματος. Το τηλεσκόπιο των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων εκτοξεύθηκε την ημέρα των Χριστουγέννων πέρυσι και έκτοτε έχει παραδώσει θεαματικές φωτογραφίες πλανητών, γαλαξιών, νεφελωμάτων και μακρινών αστεριών. Όχι μόνο αυτό, αλλά έχει ανιχνεύσει απροσδιόριστη σκοτεινή ύλη, μαύρες τρύπες και ατμόσφαιρες σε πλανήτες που θα μπορούσαν να τους καταστήσουν κατοικήσιμους.

Η δρ Ρίγκμπι, η οποία εργάζεται στο Goddard Space Flight Center της NASA στο Μέριλαντ, ήθελε από νεαρή ηλικία να γίνει αστροναύτης, αλλά δεν πληρούσε τις φυσικές απαιτήσεις. Ως εκ τούτου, ασχολήθηκε με την αστρονομία, δουλεύοντας με τα τηλεσκόπια Keck στη Χαβάη και το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών της. Έγινε μέλος της ομάδας JWST το 2010, βοηθώντας στην αποκατάσταση δυνατοτήτων που έπρεπε να περιορισθούν, όταν ο προϋπολογισμός των ερευνών μειώνονταν τις προηγούμενες δεκαετίες.
Μετά την εκτόξευση του τηλεσκοπίου, ήταν υπεύθυνη για την ερμηνεία του φωτός φόντου, που διέρρευσε από το σύμπαν και καταγράφηκε στις παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου. Η Δρ Ρίγκμπι αποκάλυψε επίσης το ιστορικό πρώτο σύνολο φωτογραφιών από το JWST στον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και έκτοτε μοιράζεται άλλα αποτελέσματα των καταγραφών του τηλεσκοπίου με τον κόσμο.

2. Γιουνλόνγκ «Ρίτσαρντ» Κάο: Εντόπισε νέες παραλλαγές της COVID-19

Ο Δρ Γιουνλονγκ Κάο ξεκίνησε να εργάζεται σε μια ερευνητική θέση στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου στα τέλη του 2019 και λίγο μετά, η πόλη μπήκε σε lockdown.

Χρησιμοποίησε τις τεχνικές που είχε αναπτύξει για τη γονιδιωματική για να μελετήσει τα αντισώματα που πυροδοτήθηκαν από μόλυνση με SARS-CoV-2. Αρχικά, εξέτασε άτομα που είχαν αναρρώσει από τον COVID-19 για να εντοπίσει αντισώματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο για ένα εμβόλιο. Στη συνέχεια, εντόπισε τα αντισώματα που ήταν πιο ανθεκτικά στις ιικές μεταλλάξεις και ταυτόχρονα ανακάλυψε μια μέθοδο που δείχνει πώς ανταποκρίνεται ο ιός σε αυτές. Η ομάδα του μπόρεσε να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα που συγκέντρωσε, για να προβλέψει πολλές από τις μεταλλάξεις που προέκυψαν τελικά στις παραλλαγές του COVID.

Στη συνέχεια, εργάσθηκε πάνω στην ικανότητα αυτών των παραλλαγών να δημιουργήσουν ανοσία, λίγο μετά τον εντοπισμό τους. Ο Δρ Κάο εξετάζει τώρα το σχεδιασμό νέων φαρμάκων που θα μπορούσαν να προστατεύσουν από μελλοντικές παραλλαγές.

3. Σαλεεμούλ Χουγκ: Έπεισε τις πλούσιες χώρες να πληρώσουν για τις ζημιές από την κλιματική αλλαγή

Ο Δρ Σαλεεμούλ Χουγκ, ερευνητής για το κλίμα από το Διεθνές Κέντρο για την Κλιματική Αλλαγή και Ανάπτυξη στο Μπαγκλαντές, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή του 2022, τον περασμένου μήνα.

Οι 24ωρες διαπραγματεύσεις κράτησαν δύο μέρες περισσότερο από το προγραμματισμένο πριν τα κράτη που συμμετείχαν συμφωνήσουν σε ένα Ταμείο «απώλειας και ζημίας». Αυτό θα οδηγήσει τις πλουσιότερες χώρες να πληρώνουν δισεκατομμύρια σε ευάλωτες χώρες, που πλήττονται από ακραία καιρικά φαινόμενα και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Το Ταμείο αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας σχεδόν 30χρονης εκστρατείας για να πεισθούν τα πλούσια κράτη με υψηλές εκπομπές να αναγνωρίσουν την οικονομική τους ευθύνη, με επικεφαλής κυρίως τον Δρ Χουγκ.

Ο Δρ Χουκ ανέπτυξε ένα πάθος για την επιστήμη καθώς ταξίδευε σε όλο τον κόσμο με τους γονείς του, που μετατίθεντο σε διάφορες διπλωματικές θέσεις. Σπούδασε βιοχημεία και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Imperial College του Λονδίνου, πριν επιστρέψει στο Μπαγκλαντές για να ιδρύσει μια περιβαλλοντική «think tank». Με τα χρόνια, βοήθησε στη συγγραφή του πρώτου περιβαλλοντικού σχεδίου δράσης της χώρας και δημιούργησε ένα δίκτυο ερευνητών που βοηθούν τις αγροτικές περιοχές να βρουν λύσεις σε κλιματικές καταστροφές.

Σήμερα, ηγείται των διαπραγματεύσεων για το κλίμα διεθνώς και συμβουλεύει τις ευάλωτες στο κλίμα χώρες ώστε να εφιστήσουν την προσοχή τους στις ανάγκες τους.

4. Σβετλάνα Κρακόβσκα: Υποστήριξε την Ουκρανία σε θέματα κλιματικής αλλαγής

Η Δρ Σβετλάνα Κρακόβσκα είναι επιστήμονας με ειδικότητα στην εφαρμοσμένη Μετεωρολογία και μελέτη Κλίματος και επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ουκρανίας στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).

Έχει συνδέσει την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα της με την κλιματική αλλαγή, καθώς υπογραμμίζει την εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα. «Η ευκολία λήψης ενέργειας από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στον ανθρώπινο κόσμο», είπε στο Nature.

Αρχικά, ήταν μετεωρολόγος, στράφηκε στο μοντελοποίηση του κλίματος κατά τη διάρκεια των μεταδιδακτορικών σπουδών της και ανακάλυψε ότι υπήρχαν πολλοί αρνητές της κλιματικής αλλαγής στην Ουκρανία. Αλλά όταν είδε πόσο σοβαρά αντιμετωπίζονταν οι επιστήμονες στη συνάντηση της IPCC το 2013, έπεισε τους συναδέλφους της να συμμετάσχουν, γεγονός που ενίσχυσε την επιρροή τους στη χώρα.

Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος τον Φεβρουάριο, μιλά σε εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο για να παροτρύνει τους ηγέτες να μιμηθούν την αποφασιστικότητα των Ουκρανών στη δράση κατά της κλιματικής αλλαγής. Η Δρ Κρακόβσκα συνεχίζει επί του παρόντος τις προβλέψεις της για την κλιματική αλλαγή από το Κίεβο, ξοδεύοντας τα κέρδη της σε γεννήτριες για να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στους γείτονές της.

5. Ντιμί Ογκοϊνά: Επικεφαλής της έρευνας για την ευλογιά των πιθήκων

Ο Δρ Ντιμί Ογκοϊνά είναι ο πρώτος λοιμωξιολόγος που διέγνωσε κάποιον με ευλογιά των πιθήκων, γνωστό πλέον ως mpox, στο ξέσπασμα του 2017. Εργαζόμενος στο Πανεπιστήμιο Δέλτα του Νίγηρα στην Αμασόμα της Νιγηρίας, παρουσίασε λεπτομερώς την εξάπλωση της ιογενούς νόσου σε ολόκληρη τη χώρα.

Το 2019, η ομάδα του υποστήριξε ότι μπορεί να μεταδοθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής, καθώς τα παιδιά φαινόταν να γλιτώνουν ακόμη και σε οικογένειες, όπου άλλα μέλη νοσούσαν. Αυτό το εύρημα βοήθησε στην ευαισθητοποίηση για το mpox και τη σοβαρότητά του σε χώρες υψηλού εισοδήματος και ενίσχυσε τις εκστρατείες εμβολιασμού.

Το τωρινό ξέσπασμα, που ξεκίνησε τον Ιούνιο, μπορεί να μειώνεται παγκοσμίως, αλλά η ασθένεια εξακολουθεί να επικρατεί στη Νιγηρία, η οποία έχει αναφέρει 624 μολύνσεις φέτος. Αυτό συμβαίνει επειδή τα φάρμακα και άλλοι πόροι δεν έχουν διανεμηθεί τόσο ευρέως στη Δυτική και Κεντρική Αφρική όσο στις πλουσιότερες χώρες.

Ο Δρ Ογκοϊνά πιστεύει ότι οι 624 μολύνσεις είναι μια «μεγάλη υποτίμηση», σύμφωνα με το Nature, και ότι οι υγειονομικοί υπάλληλοι δεν καταλαβαίνουν επί του παρόντος αρκετά καλά το mpox ώστε να είναι σε θέση να περιορίσουν το ξέσπασμα. Ως εκ τούτου, ο επιστήμονας συνεχίζει το έργο του για να σταματήσει την εξάπλωση της νόσου, καθώς πιστεύει ότι «ο ιός θα επιστρέψει» εάν εφησυχάζουμε.

6. Λίζα ΜακΚόρκελ: Υποστήριξη μακροχρόνιων πολιτικών για τον COVID-19

Η Λίζα ΜακΚόρκελ είναι ειδικός στη δημόσια υγεία, αλλά υποφέρει και η ίδια από long Covid, από τον οποίο προσβλήθηκε αρχικά το 2020. Αργότερα, την ίδια χρονιά, ίδρυσε το Patient-Led Research Collaborative με τέσσερις άλλους ασθενείς/ερευνητές με Covid.

Η ομάδα διεξάγει μελέτες για την ασθένεια, τα αποτελέσματα της οποίας χρησιμοποιεί για να υποστηρίξει πολιτικές «που επιτρέπουν στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση στη φροντίδα και να ζουν με αξιοπρέπεια».

Τώρα έχει συγκεντρώσει 4,8 εκατομμύρια δολάρια για τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων, τα οποία επιλέγονται από μια ομάδα ασθενών που βιώνουν αυτήν την εξουθενωτική κατάσταση.

Η κ. ΜακΚόρκελ έχει καταθέσει ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου για τις ανάγκες των ασθενών, έχει έρθει σε επαφή με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ και έχει τεκμηριώσει περισσότερα από 200 συμπτώματα. «Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στο μέλλον παίρνοντας τη «δικαιοσύνη της αναπηρίας» ως οδηγό σε οποιαδήποτε χάραξη πολιτικής», είπε στο Nature.

7. Νταϊάνα Γκριν-Φόστερ: Μελέτησε τις επιπτώσεις της απαγόρευσης των αμβλώσεων

Η Δρ Νταϊάνα Γκριν Φόστερ είναι δημογράφος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, στο τμήμα που αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των πολιτικών οικογενειακού προγραμματισμού.

Το 2006, παρακολούθησε τις επιπτώσεις της άρνησης σε μια γυναίκα να κάνει έκτρωση, στην ψυχική, σωματική και οικονομική της υγεία και ευημερία τα επόμενα πέντε χρόνια. Η έρευνά της αποκάλυψε ότι οι γυναίκες αυτές ήταν πιο πιθανό να ζουν στη φτώχεια, να μεγαλώνουν τα παιδιά τους μόνες και να αντιμετωπίζουν επιπλοκές κατά τη γέννηση ως αποτέλεσμα της απόρριψης.

Στις 24 Ιουνίου, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την απόφαση του δικαστηρίου της υπόθεσης Ρόου εναντίον Γουέιντ, επιτρέποντας σε περισσότερες από τις μισές πολιτείες των ΗΠΑ να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν τις αμβλώσεις. Η Δρ Φόστερ δυστυχώς δεν εξεπλάγη όταν άκουσε το αποτέλεσμα και είχε ήδη σχεδιάσει μια μελέτη για την εξέταση των επιπτώσεών του.

Η μελέτη έχει ξεκινήσει και συγκρίνει τις γυναίκες που μπόρεσαν να κάνουν άμβλωση πριν τεθούν σε ισχύ οι κρατικές απαγορεύσεις με εκείνες που σχεδίαζαν, ήθελαν, αλλά δεν μπορούσαν. Ελπίζει ότι τα αποτελέσματα θα τύχουν της δέουσας προσοχής από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που αποφασίζουν, εάν θα ανακαλέσουν τους περιορισμούς στην Πολιτεία τους, ελπίζοντας ότι θα ακολουθήσουν την επιστήμη.

Είπε στο Nature: «Είμαι απολύτως αποφασισμένη ότι, όταν θα είναι να ληφθεί απόφαση επίπεδο Πολιτειών, θα έχουν τα δεδομένα για το ποιες θα είναι οι συνέπειες για τις οικογένειες».

8. Αντόνιο Γκουτέρες: Γενικός γραμματέας του ΟΗΕ

Ο Αντόνιο Γκουτέρες είναι ο σημερινός Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και έχει μιλήσει πολύ εμφατικά σχετικά με την κλιματική κρίση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Προειδοποίησε ότι ο κόσμος κατευθύνεται σε «αχαρτογράφητα πεδία καταστροφής», όταν κυκλοφόρησε η έκθεση «United in Science» και καθόριζε την κλίμακα της κλιματικής κρίσης. Μετά τη συμφωνία για το «Ταμείο απωλειών και ζημιών» κατά τη διάρκεια του COP27 τον περασμένο μήνα, παρατήρησε ότι «ο πλανήτης μας βρίσκεται ακόμα σε φάση έκτακτης ανάγκης. Πρέπει να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές τώρα και αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν αντιμετώπισε αυτή η COP», πρόσθεσε ο επικεφαλής του ΟΗΕ.

Οι τολμηρές δηλώσεις έχουν γίνει το σήμα κατατεθέν της θητείας του, που ξεκίνησε το 2017, και τις περισσότερες φορές σχετίζονται με παγκόσμια περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως η κλιματική ανισότητα.

Βοήθησε επίσης στη δημιουργία ενός διαδρόμου για τις αποστολές σιτηρών από την Ουκρανία όταν οι ρωσικές εχθροπραξίες άρχισαν να εμποδίζουν τις διαδρομές, αποτρέποντας μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Ενώ συνεχιζόταν η COP27, ώθησε τα πλούσια κράτη στη σύνοδο κορυφής της G20 να δεσμευτούν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να μεταβούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Στη δεύτερη θητεία του ως γενικού γραμματέα, που ξεκίνησε στις αρχές του 2022, στοχεύει να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ επιστημονικών συμβούλων και υπευθύνων λήψης αποφάσεων του ΟΗΕ. Λίγο πριν ανακοινώσει ο ΟΗΕ ότι υπήρχαν επίσημα 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι στη Γη τον περασμένο μήνα, ο κ. Γκουτέρες είπε: «Αυτή είναι μια ευκαιρία να τιμήσουμε τη διαφορετικότητά μας, να αναγνωρίσουμε την κοινή μας ανθρωπιά και να θαυμάσουμε τις εξελίξεις στην υγεία, που έχουν παρατείνει τη διάρκεια ζωής και έχουν μειώσει δραματικά τα ποσοστά μητρικής και παιδικής θνησιμότητας. Ταυτόχρονα, είναι μια υπενθύμιση της κοινής μας ευθύνης να φροντίζουμε τον πλανήτη μας και μια στιγμή για να σκεφτούμε πού εξακολουθούμε να υστερούμε στις δεσμεύσεις μας ο ένας απέναντι στον άλλον».

9. Μοχάμεντ Μοχιουντίν: Μεταμόσχευσε καρδιά χοίρου σε άνθρωπο

Ο Δρ Μοχάμεντ Μοχιουντίν έγραψε ιστορία στις 8 Ιανουαρίου, όταν, μαζί με την ομάδα των χειρουργών του, μεταμόσχευσαν μια καρδιά χοίρου σε έναν άνθρωπο.

Ο 57χρονος Ντέιβιντ Μπένετ, που έπασχε από τερματική καρδιακή ανεπάρκεια, υποβλήθηκε σε πειραματική μεταμόσχευση -χειρουργείο εννέα ωρών- στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ στη Βαλτιμόρη. Δεν ήταν κατάλληλος για μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς και ήταν κλινήρης για δύο μήνες, ενώ η κατάσταση της δικής του καρδιάς σιγά σιγά επιδεινωνόταν.

Η καρδιά του χοίρου είχε υποβληθεί σε γονιδιακή επεξεργασία για να είναι λιγότερο πιθανό το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός του αποδέκτη να απορρίψει το όργανο. Τις εβδομάδες πριν από τη χειρουργική επέμβαση, ο Δρ Μοχιουντίν έπρεπε να στείλει αποδεικτικά στοιχεία για επιτυχημένες μεταμοσχεύσεις οργάνων χοίρου σε μπαμπουίνους στην Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Ο μεταμοσχευμένος Ντέιβιντ Μπένετ πέθανε δύο μήνες μετά το χειρουργείο, αλλά αυτό ήταν διάστημα μεγαλύτερο από το αναμενόμενο, και το πείραμα παρείχε ακόμα μεγάλη εικόνα για τις μελλοντικές μεταμοσχεύσεις.

Ο Δρ Μοχιουντίν είπε: «Αποκτήσαμε πολύτιμες γνώσεις μαθαίνοντας ότι η γενετικά τροποποιημένη καρδιά χοίρου μπορεί να λειτουργήσει καλά μέσα στο ανθρώπινο σώμα, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται επαρκώς. Παραμένουμε αισιόδοξοι και σχεδιάζουμε να συνεχίσουμε τη δουλειά μας σε μελλοντικές κλινικές δοκιμές».

10. Αλόντρα Νέλσον: Επιστημονική πολιτική στις ΗΠΑ

Η Αλόντρα Νέλσον είναι σύμβουλος πολιτικής, κοινωνιολόγος και Αναπληρώτρια Διευθύντρια Επιστήμης και Κοινωνίας στο Γραφείο Πολιτικής Επιστήμης και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (OSTP).

Ήταν η πρώτη γυναίκα που της ανατέθηκε ποτέ η θέση στο Γραφείο αυτό, το οποίο είναι επιφορτισμένο με την παροχή επιστημονικών συμβουλών στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, καθώς και την ενημέρωση και συντονισμό πολιτικών.

Φέτος, εργάστηκε στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της AI (σ.σ. σύνολο πέντε αρχών και συναφών πρακτικών που βοηθούν στην καθοδήγηση του σχεδιασμού, της χρήσης και της ανάπτυξης αυτοματοποιημένων συστημάτων για την προστασία των δικαιωμάτων του αμερικανικού κοινού στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης), η οποία αναφέρει ποια ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να προστατεύονται κατά την κατασκευή και την ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της ιδιωτικής ζωής και της φυλετικής και κοινωνικής ισότητας. Κάλεσε επίσης τις κυβερνητικές υπηρεσίες να διασφαλίσουν ότι η έρευνα που χρηματοδοτούν είναι πλήρως προσβάσιμη στο κοινό τη στιγμή της δημοσίευσής της.

Η Νέλσον ανέλαβε την πλήρη ευθύνη του OSTP μεταξύ Φεβρουαρίου και Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους. Ο προκάτοχός της, Έρικ Λάντερ, είχε παραιτηθεί εν μέσω καταγγελιών εκφοβισμού και ήταν ένας από τους πολλούς ανώτατους υπαλλήλους που αποχώρησαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της. Ως αποτέλεσμα αυτής της αποχώρησης, η Υπηρεσία συγκέντρωσε τεράστια προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης, ωστόσο αυτό δεν απέτρεψε την Νέλσον από το να συνεχίσει τη δουλειά. Είπε στο Nature: «Έ, χρειάστηκε να εργαστούμε σκληρά για να επαναφέρουμε την κουλτούρα του OSTP στην επικέντρωση στην επιστήμη, στην τεχνολογία και στην πολιτική».