Το σχέδιο «Νέα Σούδα» για την Αλεξανδρούπολη

Η Αλεξανδρούπολη δεν πωλείται. Η δήλωση έγινε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος, επικαλούμενος τη μεγάλη στρατηγική, γεωπολιτική και ενεργειακή σημασία της Αλεξανδρούπολης για τη χώρα, ανακοίνωσε ότι αυτή επιβάλλει να «παραμείνει στη κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου» με στόχο την ανάπτυξη του λιμανιού και την πλήρη αξιοποίηση όλων του των δυνατοτήτων.

«Στην παρούσα συγκυρία δεν βλέπαμε τον λόγο να πουληθεί το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης σε κάποιον ξένο επενδυτή», προαναγγέλλοντας επί της ουσίας την ακύρωση του διαγωνισμού. Με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις εξελίξεις που δρομολόγησε να αυξάνουν τη σημασία του «κεφαλαίου Αλεξανδρούπολη» ακόμα περισσότερο. Ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ. Αφού ανέδειξε τον ρόλο της σε στρατηγικού χαρακτήρα βάση για τις ΗΠΑ.

Η υπογραφή της τελευταίας ανανέωσης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) άλλωστε για πέντε χρόνια, που εφόσον δεν καταγγελθεί θα ισχύει επ’ αόριστον, από τον Νίκο Δένδια και τον αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν ήταν ένα ακόμα βήμα στην έναρξη της μετατροπής της Αλεξανδρούπολης στη «νέα Σούδα».

Ο «Economist» και η ανησυχία των ΗΠΑ

Ηδη από τον Ιούλιο ο «Economist» έδειχνε την ανησυχία, τουλάχιστον, των ΗΠΑ για την πορεία της ιδιωτικοποίησης του λιμανιού, σημειώνοντας ότι «η μικρή ελληνική πόλη της Αλεξανδρούπολης στο Αιγαίο Πέλαγος, 15 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Τουρκία, είναι μια ακμάζουσα πόλη τα τελευταία χρόνια, που δεν εξαρτάται πλέον από την πώληση αναμνηστικών σουβενίρ στους τουρίστες. Γι’ αυτό η πόλη μπορεί να ευχαριστήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν για την εισβολή του στην Ουκρανία, η οποία έχει προκαλέσει την έκρηξη της δραστηριότητας στο λιμάνι της».

Για να προσθέσει ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν το λιμάνι για ανάπτυξη δυνάμεων, υπογραμμίζοντας παράλληλα την ενεργειακή του σημασία, τις δυνατότητες εξέλιξής του σε ενεργειακό κόμβο και τη σημασία του στη μείωση της εξάρτησης των χωρών της περιοχής από το ρωσικό αέριο. «Ωστόσο, μια ελληνική εταιρεία με ρωσικούς δεσμούς θέλει να το αγοράσει. Οι συγκυρίες καθιστούν ευαίσθητη την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού. Το timing δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο» ανέφερε χαρακτηριστικά ο «Economist». Προαναγγέλλοντας επί της ουσίας εξελίξεις.

Και τυπικά ο διαγωνισμός ματαιώθηκε την Πέμπτη με τη σχετική ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ, στην οποία σημειώνεται ότι σε συνεργασία με τα υπουργεία Οικονομικών και Ναυτιλίας θα αναλάβει άμεσα τις πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του Οργανισμού Λιμένος Αλεξανδρούπολης.

Με την κατεύθυνση αυτή να υποδεικνύουν ως την πλέον ενδεδειγμένη και οι ΗΠΑ, όπως σημείωναν πηγές με γνώση των εξελίξεων στο «Βήμα», τονίζοντας ότι ο ρόλος και η σημασία που έχει αποκτήσει το λιμάνι δεν επέτρεπαν «πειράματα» με μη ελεγχόμενες ιδιοκτησίες. Την ίδια στιγμή, πληροφορίες που δεν επιβεβαιώνονται από καμία επίσημη πλευρά, είτε των σχημάτων που θα συμμετείχαν στον διαγωνισμό είτε της κυβέρνησης, αλλά είδαν το φως της δημοσιότητας, έκαναν λόγο για δεύτερες σκέψεις που αφορούσαν εταίρους των σχημάτων που διεκδικούσαν το λιμάνι, ακόμα και το ενδεχόμενο μεταπώλησής του.

Η αιτία που ακύρωσε τον διαγωνισμό

Σε κάθε περίπτωση, κυβερνητικές πηγές υπογραμμίζουν σε όλους τους τόνους ότι η αιτία της απόφασης ήταν αυτή που αποκάλυψε ο Πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι είναι σαφές ότι υπό τις παρούσες συνθήκες και δεδομένων των εξελίξεων στον πόλεμο της Ουκρανίας δεν επιτρέπονταν πειράματα. Και κυρίως δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό το παραμικρό ρίσκο σε σχέση με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που θα έφερνε οποιαδήποτε επιλογή ιδιωτικοποίησης. Και θα μπορούσε να ανοίξει έστω και την παραμικρή χαραμάδα στη Μόσχα ή όποια άλλη ανεπιθύμητη δύναμη που θα έθετε εν αμφιβόλω τα συμφέροντα που διακυβεύονται στην περιοχή. Κάτι στο οποίο ήταν σύμφωνος και εμφατικά πιεστικός και ο αμερικανικός παράγοντας. Με τον ΣΥΡΙΖΑ να αφήνει σε ανακοίνωσή του αιχμές για τον τρόπο λήψης αποφάσεων από την πλευρά της κυβέρνησης.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μετά η Αλεξανδρούπολη έγινε η εναλλακτική των Στενών του Βοσπόρου, από την οποία μεταφέρθηκαν ιδιαίτερα σημαντικές αμερικανικές δυνάμεις στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Σχέδια για επέκταση και εκβάθυνση

Στους σχεδιασμούς άλλωστε – όπως έχει ήδη αποκαλυφθεί – είναι η επέκταση και η εκβάθυνση του λιμανιού με στόχο να μπορούν να ελλιμενιστούν ακόμα και μεγάλες μονάδες επιφανείς του αμερικανικού στόλου, που σήμερα μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο στη Σούδα. Η εγγύτητα της Αλεξανδρούπολης στη Μαύρη Θάλασσα, ωστόσο, είναι αυτή που ενισχύει τη σημασία της στη βάση ενός σχεδιασμού που περιλαμβάνει ένα βαλκανικό δίκτυο υποδομών, το οποίο επεξεργάζονται οι ΗΠΑ και θέλουν τη δημιουργία ενός τόξου από την Κρήτη μέχρι τη Θράκη, που θα μπορεί να λειτουργήσει ως ενιαίος χώρος και θα δίνει τη δυνατότητα για ισχυροποίηση των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή. Και δείχνει τις προθέσεις που οδήγησαν στις πιέσεις από την πλευρά της Ουάσιγκτον για τη μετατροπή της MDCA σε μια επ’ αόριστον – επί της ουσίας – συμφωνία που θα τους δίνει τη δυνατότητα μακροχρόνιου σχεδιασμού, χωρίς ανατροπές.

Μια περιοχή για την οποία η εξασφάλιση της σταθερότητας είναι απόλυτα κρίσιμη. Επιπλέον η Αλεξανδρούπολη αποκτά προστιθέμενη αξία για το ΝΑΤΟ, αφού η τοποθεσία χαρακτηρίζεται ιδανική, έστω και αν προς το παρόν αξιοποιείται ένα ελάχιστον ποσοστό της δυνητικής της ικανότητας.

H αναταραχή στην Άγκυρα και τα… αντίποινα

Για την κυβέρνηση μετράει ιδιαίτερα και η αναταραχή που έχει προκαλέσει ο σχεδιασμός των ΗΠΑ για την Αλεξανδρούπολη, που υλοποιείται σταδιακά και στην Αγκυρα. Με την Τουρκία να στηλιτεύει διαρκώς την ελληνοαμερικανική στρατηγική συνεργασία, μέσα και από τα βήματα που οδηγούν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης να εξελίσσεται σε μια από τις σημαντικότερες βάσεις και κόμβους της περιοχής. Για τον Ερντογάν, άλλωστε, οι βάσεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα και δη η Αλεξανδρούπολη δεν μπορεί να έχουν μόνο στόχο τη Ρωσία, με την Άγκυρα να μιλά για ανατροπή των ισορροπιών στις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ – Τουρκίας. Οι ενεργειακές της δυνατότητες και σχεδιασμοί άλλωστε είναι αυτοί που υπαγόρευσαν τη συμφωνία Ερντογάν – Πούτιν για τις ανακοινώσεις περί κατασκευής στην Ανατολική Θράκη ενός κέντρου διανομής φυσικού αερίου. Ως αντίβαρο στην Αλεξανδρούπολη.

Μετά τη ματαίωση του διαγωνισμού, επί τάπητος αναμένεται να τεθούν σειρά νέων πρωτοβουλιών που θα αφορούν την αξιοποίηση διαφόρων χρήσεων του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης. Με τις εξελίξεις να είναι μπροστά και τα επόμενα βήματα να επιβάλλεται να είναι σχεδιασμένα μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, προκειμένου να αποφευχθούν παραφωνίες που θα μπορούσαν να αποδειχθούν επικίνδυνες.

Το ψευδοκράτος στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών

Να «πατήσει γκάζι» στην αναβάθμιση του ψευδοκράτους επιχειρεί η Αγκυρα, μέσω και του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών. Την Παρασκευή ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η «ΤΔΒΚ» έγινε δεκτή ως μέλος-παρατηρητής στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών. Με τον ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον αντιπρόεδρο Φουάτ Οκτάι, αλλά και τον τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ να ακολουθούν με πανηγυρικές δηλώσεις. Ωστόσο η «νίκη» για την οποία πανηγυρίζει η Αγκυρα, σύμφωνα με το κυπριακό ΥΠΕΞ δεν είναι ακριβής. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Λευκωσίας η Αγκυρα «εισηγήθηκε την αλλαγή του Καταστατικού του Οργανισμού, με τρόπο που να επιτρέπει και τη συμμετοχή “οντοτήτων” υπό καθεστώς παρατηρητή» καθώς μέχρι σήμερα σε αυτό συμμετείχαν με οποιοδήποτε στάτους μόνο διεθνώς αναγνωρισμένα και κυρίαρχα κράτη και τα υπόλοιπα κράτη αρνούνταν να αποδεχθούν το ψευδοκράτος. «Το γεγονός ότι η ίδια η Τουρκία προώθησε και επέλεξε να αποδεχθεί την υποβάθμιση της συμμετοχής του ψευδοκράτους υπό την ιδιότητα της “οντότητας” και όχι του “κράτους”» σύμφωνα με το κυπριακό ΥΠΕΞ αποδεικνύει «ότι η αδιέξοδη πολιτική της Τουρκίας για απόδοση καθεστώτος κυριαρχικής ισότητας στο ψευδοκράτος και η επιμονή της για ισότιμο διεθνές καθεστώς ήταν και παραμένει ατελέσφορη». Τις δηλώσεις των τούρκων αξιωματούχων καταδίκασε και η Αθήνα, με το ΥΠΕΞ να σημειώνει ότι «οποιαδήποτε προσπάθεια αναβάθμισης του ψευδοκράτους αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας 541 και 550».